Obecnie wszystkie kraje Wspólnoty, jak również Polska rozpoczęły prace nad swoimi Planami Strategicznymi, które zastąpią obowiązujący jeszcze przez rok, a prawdopodobnie przez dwa lata Program Rozwoju Obszarów Wiejskich.
Nowa Wspólna Polityka Rolna na pewno będzie mocno związana ze strategiami bioróżnorodności oraz od pola do stołu, które to strategie są elementem nowego zielonego ładu. Oznacza to, że rolnictwo unijne, w jeszcze większym stopniu będzie miało się przyczyniać do ochrony środowiska, klimatu oraz dobrostanu zwierząt. Głównym celem polityki pozostaje dotąd poprawa dochodów rolnika oraz jego pozycji rynkowej oraz wsparcie małych i średnich, rodzinnych gospodarstw rolnych. Cele środowiskowe i klimatyczne mają być osiągnięte poprzez redukcję zużycia środków ochrony roślin, nawozów i antybiotyków a także wprowadzenie ekoschematów i rozwój rolnictwa ekologicznego.
W trakcie opracowywania są instrumenty wsparcia dla małych i średnich gospodarstw oraz poprawy dochodów rolnika oraz jego pozycji rynkowej. Obowiązkowa ma być również definicja „aktywnego rolnika”, przy czym każdy kraj członkowski będzie musiał sam wypracować taką definicję. Nie ulegną zmianie dotychczasowe zasady cross complience (wzajemnej zgodności).
Analizując materiały projektu Programu Strategicznego dla WSR na etapie konsultacji można zauważyć, że jeśli wejdą w życie zamierzenia zawarte w projekcie, to oznaczać będzie zmniejszenie produkcji rolniczej w skali poszczególnych gospodarstw rolnych, a szczególnie tych towarowych, prowadzących intensywną produkcję rolniczą. Będzie to wynikiem redukcji zużycia nawozów, środków ochrony roślin oraz antybiotyków, a także możliwością wyboru ekoschematów, z których część będzie polegała na wyłączeniu części gruntów rolnych z produkcji. Takim samym efektem zaowocuje rozwój rolnictwa ekologicznego, które docelowo ma zajmować 25% gruntów rolnych. Niższe plony roślin w gospodarstwach ekologicznych wynikające ze sposobu uprawy powinny być premiowane wyższymi cenami za wytworzone produkty. Na dziś nie znane są jeszcze wymagania w poszczególnych ekoschematach oraz wysokość płatności za ich realizację przez rolnika.
Z powyższego nasuwa się wniosek, że na nowym rozdaniu zyskają mniejsze gospodarstwa rolne, które będą realizować działania na rzecz środowiska i klimatu (ekoschematy) lub przechodzić na produkcję ekologiczną, natomiast Program Strategiczny będzie mniej korzystny dla dużych gospodarstw, które prowadzą intensywną produkcję rolniczą nastawioną na rynek.
Kwestię podejścia do dużych gospodarstw w projekcie Programu Strategicznego, Gmina Pobiedziska poruszyła w uwagach, w ramach konsultacji, gdyż uznano, że posiadany areał i dostosowany do tego sprzęt rolniczy, przy jednoczesnym braku siły roboczej nie pozwala na przystosowanie tych gospodarstw do zmiany profilu i sposobu technologii produkcji rolnej.
W odniesieniu do gospodarstw małych i średnich, które będą realizować działania na rzecz środowiska i klimatu, oraz tych gospodarstw, które będą przechodzić na produkcję ekologiczną należy zauważyć , że prognozowane dochody ze zbywania produktów pochodzących z tych gospodarstw będą uzależnione od popytu oraz cen. Społeczeństwo nasze nie należy jeszcze do tak bogatego, aby w większości zaopatrywać się w zdrową żywność. Nabywcami są raczej konsumenci majętni, którzy nie będą w stanie zagospodarować całej podaży.
Rozwój gospodarstw ekologicznych też wydaje się być trudny ze względu na pracochłonność przy jednoczesnym braku rąk do pracy, a także wysokich kosztów zatrudnienia. Problem ten mogą rozwiązać nowe technologie, które wyeliminowały by zapotrzebowanie na siłę roboczą, co z kolei będzie się wiązało z wysokimi nakładami finansowymi przekładającymi się na wysokie ceny oferowanej żywności.
Ponieważ Plan Strategiczny jest w fazie projektu, a do dnia 15 lutego 2021r. w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi trwa I etap konsultacji projektu Planu Strategicznego dla wspólnej Polityki Rolnej zachęcam rolników do zapoznania się z projektem i zgłaszania swoich uwag, które mogą mieć wpływ na politykę rolną na lata 2021-2027.
