Walczył z Prusakami w Poznaniu i na Kujawach, gonił bolszewików aż do Kijowa. Był jednym z pierwszych krótkofalowców w Polsce. Kto to taki? Antoni Palluth. W poniedziałek, 11 maja, minie 120 lat, jak Antoni Palluth, znany głównie z rozszyfrowania Enigmy, przyszedł na świat. A stało się to w Pobiedziskach.
Antoni urodził się w piątek, w rodzinie pracownika pocztowego Augusta Pallutha i Katarzyny z Miecznikiewiczów. Pierwsze lata życia spędził w niewielkim miasteczku o bardzo długiej historii – w Pobiedziskach.
Rodzina mieszkała w budynku, w którym do dzisiaj jest Poczta Polska. Można przypuszczać, że widok munduru i dźwięk telegramu był dla Antoniego czymś powszednim. Z pewnością zaczął już wtedy nabierać przekonania, że łączność jest w życiu ważna.
Młody Antoni chodził do poznańskiego Gimnazjum Marii Magdaleny, tego samego, w którym wcześniej uczyli się Hipolit Cegielski, Maksymilian Jackowski, a także ks. Florian Stablewski, prymas Polski, założyciel „Przewodnika Katolickiego” oraz Drukarni i Księgarni św. Wojciecha. Wzrastał więc w tradycji patriotycznej.
Był przy tym jednym z najlepszych uczniów Gimnazjum, czego dowodem jest wyróżnienie, jakie otrzymał – książka z autografem cesarza Wilhelma.
Dorosłość ma twarz Cytadeli
Patriotyczna atmosfera, jaka panowała w Poznaniu w grudniu 1918 roku, szczególnie w czasie przybycia Ignacego Paderewskiego udzieliła się Antoniemu. A że miał już wówczas 18 lat, wyruszył do Powstania Wielkopolskiego.
Już w styczniu, dokładnie 28 stycznia 1919 roku, był ochotnikiem w Szkolnej Kompanii Radiotelegraficznej w Poznaniu. Dzięki zdobyciu przez powstańców radiostacji znajdującej się na Cytadeli, Polacy już w pierwszych dniach walki uzyskali łączność nie tylko z Warszawą, ale także z Paryżem i Londynem.
W oddziałach Łączności Wojska Polskiego, obsługiwał radiostację na Cytadeli i tam też poznał ledwie o dwa lata starszego Maksymiliana Ciężkiego. Spotkanie z Ciężkim pochodzącym z Szamotuł, miasteczka podobnej wielkości do Pobiedzisk, sprawiło, że Palluth zainteresował się krótkofalarstwem i kryptologią. Można przypuszczać, że Ciężki zaimponował Palluthowi. Mimo niedużej różnicy wieku szamotulanin miał za sobą służbę w armii pruskiej, walczył na froncie francuskim, a po wybuchu Powstania Wielkopolskiego zorganizował oddział w Szamotułach. Usunął z urzędów Niemców i razem z innym oddziałem powstańczym wyzwolił Wronki. Ta znajomość przetrwała lata.
16 lutego 1919, o godzinie 18.00 w Trewirze podpisany został układ przedłużający rozejm między państwami Ententy a Niemcami. Objął on też front wielkopolski. Takie rozwiązanie postulował francuski marszałek Ferdynand Foche. Jednocześnie Armia Wielkopolska została uznana za wojsko sprzymierzone. Mimo to, walki w Wielkopolsce i na Kujawach trwały nadal. W połowie maja 1919 roku, Antoni Palluth został odkomenderowany na front północny. Kontynuował służbę w oddziałach łącznościowych. Brał też udział w walkach na Kujawach i zajęciu Pomorza.
Nawet podpisanie Traktatu Wersalskiego, 28 czerwca 1919, oznaczające zakończenie I wojny Światowej nie było końcem walk w Polsce.
Bolszewika goń , goń, goń
Wiosną 1920 roku Antoni Palluth uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W kwietniu jego oddział brał udział w szarży kawalerii pod Koziatynem. Miejscowość – ważny węzeł kolejowy – została zdobyta.
Po tym zwycięstwie żołnierzy odwiedził marszałek Józef Piłsudski i francuski generał Henrys. Francuski sojusznik pogratulował sukcesu, ale też podkreślił konieczność utrzymywania łączności w czasie walki. Jedna z dywizji biorąca udział w bitwie, wobec braku meldunków przez dwa dni, uważana była przez Piłsudskiego za rozproszoną.
Na początku maja oddziały polsko – ukraińskie wyparły bolszewików z Kijowa. Niewiele brakowało, a dwie bolszewickie armie zostałyby doszczętnie rozbite. Rosjan uratowało tylko to, że w porę zmienili szyfr.
Antoni Palluth, uczestnicząc w tych walkach, zbierał wojskowe doświadczenie. 17 czerwca 1921 roku nasz bohater przeniesiony został do rezerwy.
Jeszcze w tym samym roku rozpoczął studia na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej. Opracował klucz nastawny, dzisiaj powiedzielibyśmy klucz „francuski”. Swój wynalazek opatentował, jako wzór użytkowy M 306.
Czy wrócił do Pobiedzisk?
O tym będzie można przeczytać w artykule, który ukaże się w poniedziałek.
WYKORZYSTAŁEM:
Antoni Palluth [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny, http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/antoni-palluth;
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, tom XIV, pod redakcją Bogus lawa Polaka, Poznań 2017;
Złamali szyfr „Enigmy”, ocalili 30 milionów ludzi, 1918-1919, tom XIV, Poznań 2017i;
Dekryptaż Enigmy https://aw.gov.pl/historia/dekryptaz-enigmy/;
Treść weryfikowano również w oparciu o wiedzę dostępną na stronach:
http://www.ipn.gov.pl/
http://caw.wp.mil.pl/
http://www.ww2.pl
https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/antoni-palluth-1900-1944-radiotechnik-kryptolog-konstruktor
https://enigmacentrum.pl/index.php?id=1902
https://amu.edu.pl/__data/assets/pdf_file/0015/50532/Poznanskie-poczatki-Enigmy.pdf
CZYTAJ: http://www.pobiedziska.pl/inzynier-biznesmen-tajny-agent-byl-antoni-palluth/
zdjęcia archiwum rodziny Palluth
Na zdjęciach: Powstańcy Wielkopolscy Biogramy uczestników powstania wielkopolskiego 1918 -1919 tom XIV pod redakcją Bogusława Polaka, nota biograficzna poświęcona Antoniemu Palluthowi, Antoni Palluth oraz jego najbliżsi i znajomi
